شیوه های معماری در ایران؛ روش پارتی

سهیلی 23:23 - 1397/10/20

شیوه های معماری در ایران؛ روش پارتی

در گروه جامونه مفتخریم با ارائه خدماتی مناسب در زمینه اجاره آپارتمان مبله در تهران خدمتگذار شما مسافران عزیز باشیم

دومين شيوه معماری ايرانی شيوه پارتی است. قوم پارت يكی از شعب نژاد آريايی ايرانی است كه سرزمين آنها ابتدا شمال خراسان بود. 

اين شيوه به معماری‌ای گفته می شود كه بعد از حمله اسكندر در ايران معمول شده و در دوره اشكانی، ساسانی، صدر اسلام و در بعضی نقاط حتی بعد از اسلام تا قرن سوم و چهارم هجری ادامه داشته است كه متأسفانه آثار كمی از دوره اوليه آن در ايران به جای مانده است.

بعد از حمله وحشیانه یونانی ها به سرکردگی اسكندر مقدونی، يونانی ها سعي داشتند كه به نحوی سليقه و فرهنگ خود را بر ايرانيان تحميل كنند. اسكندر برای نِيل به اين هدف در ايران فرمان داد تا ده هزار تن از سربازان و سردارانش با زنان ايرانی وصلت كنند و خود نيز از ميان شاهزادگان ايرانی دو دختر را به همسری برگزيد. اما در عمل می بينيم كه اسکندر مطلقا به هدفش نرسیده و بر خلاف اقوامی كه در اين شرايط فرهنگ حاكم را می پذيرفته اند، ايرانيان در غالب موارد تن به اين عمل نداند.

همانطور كه می دانيم، معماری و هنر يونانی به خاطر ظرافت و نظم و تزيين آن در طول تاريخ معماری اروپا، در چندين دوره مورد تقليد قرار گرفته است، البته اين خصوصيات كمكی به تنوع نمی كرد و در نهايت، از فرمول های به دست آمده، عدول نمی كرده و به همين دليل حالات تكرار را در نقشه و شكل بناهای يونانی می بينيم.

پروفسور اميه، خاورشناس بزرگ فرانسوی گفته بود «به كسانی كه دوستدار هنر هستند، توصيه می کنيم اول به يونان بروند و بعـد به ايران، چون در ايران تنوع در بناها حتی در یک دوره تاريخی به خوبی مشاهده می شود. بر عكس آنچه كه در يونان به صورت تكرار ديده می شود.» البته اين فقط یک تنقيد هنری است.

با سامانه جامونه همراه باشید و به راحتی برای اجاره آپارتمان مبله ارزان در تهران اقدام کنید

در معماری بناهای مسكونی ايران نيز گاهی اين حالت ديده می شود. معماران از لحاظ منطق ساخت به جايی می رسند كه يك نقشه و يا یک شكل كلی تثبيت می شود و مثلا همة خانه ها در دوره ای از تاريخ تقريبا شبيه به هـم می شوند و فقط در جزئيات تفاوت هایی پيدا می کنند. البته اين یک عيب در تفكر يونانيان است كه اين روش را بهترين دانسته و به همين بسنده می كنند.

شايد بتوان يکی از دلايل عدم انتخاب شيوه های يونانی را در نوع مصالح دانست. همانطور كـه می دانيم در يونـان و روم معـادن سـنگ ساختمانی، خوب و بدون رگه بوده است.

البته در سكوی كنار پله های ورودی تخت جمشيد نيز سنگ های بزرگی ديده می شوند، اما فقط به دليل عدم هماهنگی با اقليم، خانه های روستايی را از سنگ نساخته و ساختمان ها از خشت است.

در كل می بينيم كه كاربرد سنگ با اقليم ايران هماهنگی نداشته و اين خود يكی از دلايل عدم استفاده از سنگ در ادوار مختلف است.

از طرف ديگر قبل از اين ديديم كه نقش های ستون های يونانی را قرنها قبل در كردستان و فارس داشته ايم ولي در عمل، بعدها كمتر بـه كار گرفته شده اند.

تنها چيزی كه از شيوه يونانی در ايران موجود است، مربوط به بنايی در نزديكی محلات به نام «معبد خُورهه» است كه اشـتباهاً آتشكده نيز گفته می شود و ستون های به كار رفته در اين معبد از نوع يونيک است. اين معبد را شايد سلوكيان (جانشينان اسكندر) ساخته باشند. اما در هر حال نقشه آن بيانگر آتشكده بودن آن نيست.

در مجموع با وجود جاذبه های تمدن يونان، پارتها دنبال آن تمدن نرفته و حتی از معماری هخامنشی نيز تقليد نكرده اند. از طرف ديگر برای رسيدن به خودبسندگی و استفاده از مصالح بوم آورد نمی توانسته اند مصالح را مثل دوره هخامنشی از راه های دوردست بياورنـد، به همين دليل اختراع بزرگی را در طول تاريخ معماری بشر كه همان پوشش های طاقی در دهانه های بزرگ و در سطوح چهارگوش است شكل داده اند.

همراهتان هستیم تا اقامتی دلنشین و به یاد ماندنی در تهران را تجربه نمایید؛ با جامونه ، اجاره آپارتمان مبله ارزان در تهران به راحتی برای شما میسر خواهد بود

البته در معماری دوره های قبل از آن نيز از پوشش های طاقی در ايران استفاده شده اسـت ولی بـه نظـر می رسد كه پارتها به دليل ضرورت های مختلف كه در آن زمان ايجاب می کرده، به معماری و هنر قديم، خـصوصا معماری زمان مادها و حتی پـيش از آن يعنی عيلاميها (چغازنبيل) بازگشته و با توان بسيار بالايی پوشش هايی با دهانه بزرگ را از مصالح موجود پوشانده اند.

قبل از اينكه به بحث بر روی چند بنای اين دوره بپردازيم، كلياتی از خصوصيات شيوه پارتی را با هم مرور می کنیم: 

1) حداكثر استفاده از مصالح محلی (بوم آورد) مثل استفاده از سنگ لاشه، خشت خام يا پخته و... 

2) استفاده بسيار خوب از تكنيک پيشرفته طاق و گنبد.

3) تنوع فوق العاده در طرح ها

4) پرهيز نكردن از شكوه ارتفاع زياد در رابطه با ويژگی تنوع می توان گفت به طور مثال در دوره ساسانی تقريبا دو بنا را نمی توان يافت كه با هم شباهتی كامل از نظر عملكـرد 

و يا نقشه داشته باشند و هر كدام تنوع خاصی دارند. اين از ويژگی های معماری ايران خصوصا شيوه پارتی است.

در ايران بنايی كه كاملا منسوب به اشكانيان باشد موجود نيست تنها يكی دو جا را با ديد مـشكوک از اواخر اشكانی و اوايل ساسانی می دانند. ولی در خارج ايران در آشور در سده اول ميلادی كاخ پارتی داريم و نيز در الحضرا بسياری از ساختمان های عهد پارت و از آن جمله كاخ پارتی به همين نام محفوظ مانده است. كاخ آشور يک بنای چهار ايوانی است، البته چهار ايوان آن در يک زمان ساخته نشده است.

در جامونه می کوشیم تا بهترین امکانات را در سریعترین زمان ممکن و با ارزان ترین قیمت برای شما فراهم کنیم. شما در تمام طول هفته می توانید نسبت به اجاره آپارتمان مبله ارزان در تهران اقدام کنید

 

نسا 

قديمی ترين محل سكونت پارتها كه تا كنون يافت شده در نسا يا پارتانيسا است كه فاصله چندانی بـا عشق آباد امروزی (تركمنـستان) ندارد. روسها در داخل ارگ تعداد زيادی بنای عمومی از جمله يک كاخ، موسوم به خانه مربع و تعدادی معبد كشف كردند. 

طاقگرا سر راه كرمانشاه و قصر شيرين و كوه خواجه و قسمت اصلی معبد كنگاور و بسياری از بناهای ديگر از اين دوره هستند.

بنای كوه خواجه در سيستان، در نزديكی زابل و درياچه هامون ساخته شده است. قسمتی از بناهای آن مربوط به دوره اول شيوه پارتی (اشكانی) و قسمتی نيز مربوط به دوره های بعد و از زمان ساسانی است. مسأله بسيار مهم در بناهای اين كوه، وجود فضاهايی است كه بعدها در كليه مدارس، كاروانسراها و مساجد بعد از اسلام نيز ساخته شده است و درونگرايی در آن به خوبی به چشم می خورد. حياط و قرار گرفتن فضاهای مختلف در اطراف آن از همين درونگرايی سرچشمه می گيرد كه بعدها نيز در معماری ايرانی مورد استفاده قرار گرفته است. از ديگر فضاهای اين مجموعه، ايوان است. اين بنا معمولا پشت به آفتاب و رو به شمال بوده است. در مناطق سردسير اين ايوانها معمولا رو به جنوب قرار می گرفته اند. احتمالا در تكامل ايوان متداول دوره پارتی دو مرحله وجود داشته. در مرحله اول تنها يک تالار باز دارای سه ديوار يا سقفی متشكل از تيرهای چوبی متكی بر ستون يا ديوارهای تالار ساخته می شد؛ مرحله دوم زمانی آغاز شد كه زدن سقف اين تالارها با استفاده از تاق های ضربی آغاز گرديد. 

با جامونه ، سامانه رزرو و اجاره آپارتمان مبله ارزان در تهران همراه باشید

ساختمان های پارتی، پيوستگی خويش را با سنن سكونت طبيعی چادرنشينان حفظ كردند. خيمه های يک طرف باز چادرنشينان و ايوان های يک طرف باز و مرتبط با فضای بيرونی در معماری موطن پارتيان به شكل تكامل يافته تری در كـاخ سازی آنان ظهور كرد و همراه با حياط های چهارگوش و مركزی با ايوان های چهارطرف آن، با آنان به فارس، بين النهرين و آشور برده شد.

 

معبد آناهيتا يا ايزدآب در كنگاور در نزديكی كرمانشاه واقع شده است. نقشه آن مانند تخت جمشيد و ستون های آن همه از سنگ تراش است كه روی آن با سنگ لاشه كار شده است. اصل بنا از شيوه پارتی در دوره اشكانی است كه در دورة ساسانی مرمت شده است.

اگر به دنبال رزرو سریع برای اجاره آپارتمان مبله ارزان در تهران هستید کافی است با کارشناسان جامونه تماس بگیرید، تا در زمانی اندک، موارد مختلفی برای انتخاب بهتر شما ارسال کنیم

بازه هور

در بازه هور ميان تربت حيدريه و نيشابور نيايش گاهی احتمالا پيش از ساسانی بجای مانده است. اين چهار تاقی بر روی تپه ای جاي گرفته است. از ويژگی های آن گنبد سنگی آن است كه گوشه سازی در آن (تبديل مربع به هشت ضلعی) توسط چوب انجام گرفته است.

ساسانيان 

ساسانيان خود را از اعقاب پارسی ها می دانستند و همواره به عظمت و اعتلای ايران و قدرت و اعتبار حكومت خود توجه داشتد، هـر چند كه به علت جنگ های متوالی كه با روميان، همسايه غربی ايران داشتند قادر به احداث ساختمان ها و كاخ های بزرگ مانند پارسها نشدند، لكن سعی كردند كه بناهای با ارزشی را با استفاده از مصالح ساختمانی اطراف هر كاخ به وجود آورند كه خوشبختانه بسياری از اين آثـار همچنان باقی مانده است.

از آنجا كه دين رسمی كشور در زمان ساسانيان دين زرتشتی بوده لذا برای آتش احترام خاصی قائل بودند و آنرا مقدس می شمردند و برای نگهداری و نگهبانی از آتش، پرستشگاه یا جايگاه های مخصوصی می ساختند. آتش مقدس در اين پرستشگاه ها طبق سنن مذهبی ساسانيان توسط كاهنان و پنهان از پرستش كنندگان عام حفاظت می شد كه از آن آتش های ديگری می افروختند و خارج از پرستشگاه درون چهار طاقی های باز در معرض ديد و پرستش عموم قرار می دادند. آتشكده نياسر در نزديكی كاشان از بناهای اين دوره است كه حدود

50 سال قبل، با سعی در حفظ و اصالت آن بازسازی شده است؛ در اين بنای چهار طاقی كه نشان دهنده يكی از تحولات معماری در عصر ساسانی است شيوه های طاقزنی مانند طاق رومی و ضربی ديده می شود.

اردشير بر قله يكی از تپه های مرتفع نزديک فيروز آباد در نزديكی فارس كاخ مستحكمی بنا كرد. اين كاخ كه قلعه دختر نام دارد در منطقه ای كوهستانی و بر بالای گردنه ای مشرف بر جاده شيراز قرار دارد. ديوارهای خارجی قلعه کاملا مرتفع ساخته شده بودند و ستون های چهارگوشی در درون ديوارها به كار رفته بود.

كاخ قلعه دختر در سه طبقه ساخته شده بود. در سه طرف حياط مركزی اطاق های چهارگوش با سقف های هلالی ساخته شده بودند. يكی از تالارهای كاخ، گنبد بزرگی داشته كه در بالای گنبد سوراخی تعبيه شده بود. اين بنا عظمت زيادی دارد.

كاخ بيشابور در نزديكی كازرون به وسيله شاپور ساسانی ساخته شده است. در مركز مجموعه بناها، يک ارگ سلطنتی با دهانه زياد ساخته شده است و در سمت راست آن تالار موزاييک است. در اين قسمت بر روی زمين نقشه های مختلف را با موزاييک های بزرگی ساخته اند كه نمونه آن در جای ديگری ديده نشده است. در فيروزآباد نمونه های پيشرفته ای از آن ساخته شده اسـت. تزئینات گچبری آن نيز تنوع زيادی دارد و هيچكدام از نقوش شبيه به هم نيستند و می توان آن را مادر تمام گچبری ها و نقاشی های ايران دانست. در سمت چپ بنا، حياط ايوان داری بوده است. در بالای آن معبد آناهيتا يا محل نگهداری آب قرار داشته است. اين معبد نشان می دهد كه مربوط به زمان اشكانيان بوده و قبل از بناهای ديگر وجود داشته است. اين معبد از سنگتراش و بقيه بناها از سنگ لاشه ساخته شده اند. قطعات سـنگ به وسيله بست های آهنی دُم چلچله ای و خرده سنگ به يكديگر قفل و بست شده اند. دورتادور مجموعه بنا را با رويی از سنگ لاشه با تعداد زيادی برج در بر گرفته بوده است.

اجاره آپارتمان مبله ارزان در تهران راهی مناسب و ارزان برای اقامت در پایتخت

كاخ خسرو در قصر شيرين از كاخ های بزرگی بوده كه از بين رفته است. در اينجا نيز به دليل ويژگی های اقليمی قصرشيرين، درونگرايی به خوبی مشاهده می شود. اين عمارت بر فراز ارتفاعی مصنوعی به بلندی حدود هشت متر احداث شده بود و پلكان بزرگی شبيه به پلكان تخت جمشيد صفه را با سطح باغ اطراف آن مرتبط می كرد. برخی از سياحان در سفرنامه های خود از كاخ خسرو به عنوان يكی از عجايب دنيا نام برده اند. اين بنا طبق سنن زندگی آن زمان به بخش های اندرونی و بيرونی تقسيم شده بود. بخش رسمی يـا بيرونی شامل ايوان طويل و وسيعی بود كه به جای ديوار جانبی بر روی ستون بنا شده بود و رو به حياط باز می شد و از طرف ديگر بـه تالار چهارگوش گنبدداری منتهی می شد. در امتداد محور اصلی بنا دو حياط بزرگ داخلي به دنبال يكديگر قرار داشند. در دو جناح جـانبی بنا و پشت آخرين حياط درونی، عمارات مسكونی كوچک و ساده ای بنا شده بودند كه هر یک مستقلا حياطی اختصاصی و ايوانی رو به غرب داشته است. واحدهای مستقل مسكونی به وسيله دالانی طويل به يكديگر مرتبط می شدند. در زمان خسرو دوم، عمارات مسكونی ديگري به مجموعه اضافه شدند. خصوصيت ويژة اين كاخ امكان توسعه و گسترش آن بر اساس نظمی از پيش فكر شده است.

 

ايوان مدائن يا طاق كسری يا كاخ تيسفون واقع در شهر مدائن در كشور عراق از بناهای مهم شيوه پارتی است. متأسفانه اين بنا تا كنون مورد مرمت قرار نگرفته و حتی يونسكو نيز موفق به اين كار نشده است. مهمترين قسمت ايوان مدائن، مدخل اصلی آن است كه به شكل ايوانی عريض و مرتفع، رو به خارج ساخته شده بود و تالار مستطيل شكلی در پشت آن قرار داشته است. طاق بـزرگ هلالی قسمت مركزی را می پوشاند. در طرفين بخش مركزی كه محور اصلی بنا را تشكيل می داد، راهروها، اتاق ها و تالارها با پوشش گنبدی و گهواره ای قرار داشتند. نور تالار اصلی به وسيله يكصد و پنجاه دريچه تأمين می شده است.

طاق بزرگ ايوان مدائن بر روی ديوارهای سرتاسری و بدون ستون بنا شده بود. قسمت جلويی هلالی بزرگ و بخشی از نمای اصلی كاخ هنوز پابرجا است.

جامونه ؛ اجتماعى از ميهمانان و ميزبانان برای اجاره آپارتمان مبله ارزان در تهران است

نمای بدون روزنه كاخ تيسفون به چهار طبقه تقسيم شده و به وسيله  طاقيها و نيم ستونهايی در اطراف آنها تزيين شـده بـود. در تركيب نمای خارجی كاخ، تأثير معماری آشور به چشم می خورد. خصوصيات زيادی در اين بنا مشاهده می شود، اما دو ويژگی معماری ايران در آن به خوبی آشكار است. يكی اسـتفاده از تناسـب طلايی ايرانی است كه از آن مسطيلی به اندازة 24 گز در 40 گز به دست آمده (60/42×30/25 متر) و در وسط آن طاقی ساخته شده است. ديگری هم استفاده از مصالح معمولی يا مصالح خشتی است و نه سنگ تراش. پيشرفتگی ها و بقيه نكات همه و همه به صورت محاسبات دقيق بوده است. محاسبات فنی دقيقی كه قبل از كار ساختمانی انجام می شده در ساخت اين بنا به خوبی مشاهده می شود.

از ديگر بناهای معروف ساسانی كه شيوه پارتی دارد كاخ سرْوِستانْ در فارس است اين بنای كوشک مانند در وسط حياط بزرگی قرار گرفته و خود نيز دارای حياط مركزی است؛ در اطراف اين حياط فضاهای گوناگونب به ابعاد و اندازه های مختلف با عملكردهای خاص قرار گرفته است. شكل ظاهری بنا و قوس های آن به شيوه ای است كه مدت ها بعد از اسلام نيز مورد تقليد قرار می گرفته است.

تخت سليمان 

محوطه باستانی تخت سليمان در دره عميقی ما بين بيجار و ميان دوآب در شهرستان تكاب قرار دارد. تخت سليمان ابتدا از قرن پنجم ميلادی از نظر منطقه اهميت يافته است. منابع تاريخی تأييد می كنند كه آتشكده آذرگشسب در محل تخت سليمان و در اواخر دوره ساسانی بويژه در زمان خسرو اول و دوم، يکی از با اهميت ترين و مهم ترين آتشكده های ايران بوده كه همواره به عنوان زيارتگاه مد نظر پادشاهان قرار داشته است. حدس زده می شود معبد اصلی آتشكده آذرگشسب در تأسيسات بزرگتر قرار داشته است؛ بنای اصلی آن كه یک چهار طاق بزرگ و راهروهای مربوط بدان است مركز اصلی بنا را تشكيل می دهد. داخل آن به واسطه استفاده های بعدی به شدت ويران شده، سرسراها و سه حياط بيرونی از شمال به عمومی اصل می پيوندند كه از طريق آنها راه اصلی حصار استحكامات بنا تأمين میگردد.

امپراتوری عظيم ساسانی سرانجام به دست اعراب منقرض گشت؛ پس از شکست ایران با سرکردگی خلیفه دوم مسلمین و از قرن هفتم به بعد، شهرها و بناهای مذهب ساسانيان، متروک ماندند و از هم پاشيده شدند، ولی مكتب معماری مشتق از پيشرفت های فلسفه و فنون معماری عصر ساسانيان، روش معماری دوران های بعد از آن را در ايران اسلامی پايه گذاری كردند.

جامونه با تنوعی چشم گیر در موارد پیشنهادی، دست شما را در انتخاب بهترین گزینه درباره اجاره آپارتمان مبله ارزان در تهران باز می گذارد

طاق بستان 

آثار طاق بستان در 15 كيلومتری كرمانشاه و در كنار چشمه ای قرار گرفته، اين آثار شامل حجاری های بسيار زيبا و هنرمندانه از عهد ساسانی است كه صحنه های شكار و پيروزی پادشاهان ساسانی را نشان می دهد. حجاری ها در بدنه دو ايوان سنگی كه در دل كوه حفر شده اند تراشيده شده اند.

همانطور که قبل تر گفته شد به طور كلی معماری ايران را به شش شيوه متداول تقسيم می كنند كه دو شيوه پارسی و پارتی در بحث معماری قبل از اسلام ذكر شد. چهار شيوه ديگر مربوط به معماری اسلامی است. بايد توجه داشت كه تغييرات سبک های معماری و تكامل آن به صورت معماری كنونی، بويژه در گذشته به صورتی نيست كه از مقطع خاصی شروع شده و پايان دقيقی داشته باشد. بلكه هر سبك و شيوه ای سال ها به طول می انجامد تا جايگزين يا تكامل يافته سبک های گذشته شود. بنابراين، هر شيوه يا تكينک خاص، ممكن است سال ها در دوره های بعدی ادامه داشته باشد. برای مثال استفاده از ايوان های رفيع از زمان پارت ها شروع و در عهد ساسانيان تكامل يافته (ايوان مدائن) و دردوره های اسلامی نيز متداول بوده و يا استفاده از گبندهای رک هنوز هم ادامه دارد.

 

گنبدها به سه دسته تقسيم میشوند:

الف) گنبدهايی كه بدنه آنها انحنا دارد و به نام گنبد نار معروفند مانند : گنبد حضرت امام رضا (ع) در مشهد.

ب) گنبدهايی كه به شكل هرم يا مخروطند كه بنام گنبد رك معروفند مانند گنبد اكثر امامزاده ها و برج های مقبره ای مثل گنبد قابوس.

ج) گنبدهايی كه در جنوب ايران متداول بوده و تعداد آنها محدود است به نام گنبد اورچين، اين گنبدها شـكل پله پله دارند مانند گنبد حضرت دانيال نبی (ع) در شوش.

 

متن بالا اختصاری از کتاب "سبک شناسی معماری ایرانی" به قلم "استاد محمدکریم پیرنیا" است. با فشردن لینک زیر می توانید نسخه چاپی آن را خریداری نمایید.
https://www.adinehbook.com/gp/product/9649611320

 

پشتیبانی ما به صورت شبانه روزی در خدمت شما میهمان گرامی خواهد بود 

 8 30 50 70 0912 

اجاره آپارتمان مبله ارزان در تهران با جامونه

 

مطالب مرتبط:

پیام در واتساپ
تماس با ما